مراکز آئینی: امامزاده ها در زاویه
زاویه فاقد امامزاده است اما از مراکز معنوی قابل توجه این شهر مقبره ایست که با عنوان «موسی خاموش» مشهور شده است و گرد این شخص روایات مبهمی و اغراق آمیزی در میان است. از جمله این که گفته می شود وی از پیروان بسیار معتقد امام حسن (ع) و امام حسین (ع) بوده و در این راه وی در مصیبت امام حسین(ع) به قدری گریه می کرده که امام حسین(ع) به خواب وی می آید و او را به آرامش دعوت می کند و به قول اهالی زاویه امام(ع) به او گفته است: «موسی! خاموش!» از آنجایی که اعتقادات شیعی در ساوه، آوه و نواحی اطراف آن از جمله زاویه سابقه کهنی داشته رشد چنین افراد و نیز روایات در مورد شیفتگان اهل بیت(ع) متحمل بوده است. چنانکه امروزه نیز در مورد باورهای مردم به امام حسین(ع) می توان این تعلق خاطر را مشاهده کرد. روایت مفصل تر و به لحاظ تاریخی دقیق تری در مورد موسی خاموش وجود دارد که در مجموعه کتاب «چتنه» اثر حاج محمد حسین صفایی نقل شده است. مطابق این روایت شخص اخیر از ایل خاموشلو بوده که در زمان حکومت اوزون حسن آق قوینلو (فرمانروایی از 872 تا 882 هـ ق) می زیسته که به دلیل تعلقات به مذهب تشیع دوازده امامی تحت تعقیب حکومت قرار می گیرد و به خلجستان ساوه و سپس به زاویه پناهنده می شود و به گوشه نشینی و انزوا می پردازد. بر اساس این روایت نام زوایه از این هنگام بر زاویه نهاده می شود.(صفایی تنها، 1384: 6) این روایت گرچه به اشخاص و دوره تاریخی مشخصی اشاره دارد اما هنگامی که به کشته شدن موسی خاموش توسط یکی از مغولان به نام«ببرک خان» اشاره می شود، اهمیت و دقت تاریخی روایت تا حدی مخدوش می شود. به هر حال کلیت روایت در مورد بی مهری حکومت آق قوینلو درباره تشیع و رواج گسترده این مذهب در میان قبایل ترک موضوعی است که با واقعیات تاریخی این دوره همخوانی دارد با این همه باید در پذیرش جزئیات آن احتیاط کرد. شکی نیست که موسی خاموش شخصیت تاریخی تاثیر گذار و پر اهمیتی در رشد تشیع و حتی تصوف در این شهر بوده است.
آنچه اکنون از مقبره موسی خاموش برجای مانده بنای کوچک و تازه سازی است و از قرار معلوم بنای خشت و گل آن در طول زمان و با بی توجهی ها رو به ویرانی نهاده است. گفته می شود که مقبره او دارای گنبد و حتی گلدسته بوده با این حال امروزه حتی سنگ قبر اصلی آن سالهاست که مفقود شده است. در محوطه همین مقبره به تازگی(در سال1383ش) حسینیه ای تاسیس شده که به حسینیه سید الشهدا مسمی شده است
با سلام
مطلب ارایه شده در ارتباط با موسی خاموش را خواندم و ضروری دیدم که به آن اینگونه اضافه نمایم که اینجانب سنگ قبر مزار ایشان را در سال 1373 رویت نمودم و تاریخ ذکر شده بر روی آن مربوط به زمان شاه عباس صفوی (به دلیل فراموشی از ذکر دقیق تاریخ صرفنظر می نمایم)می باشد. همانطوری که مستحضرید با آغاز دولت صفوی مذهب تشیع بعنوان مذهب رسمی ایران انتخاب گردید و شاهان این سلسله سعی و تلاش گسترده ای در جهت گسترش آن نمودند. یکی از این راهها، ساخت و تعمیر و مرمت امامزاده ها بوده است و صد البته موسی خاموش نیز از این امر مستثنی نبوده است. در ارتباط با نسب شناسی ایشان اطلاعی ندارم ولی می توان عنوان نمود که نام شناسی شهر زاویه از ایشان برگرفته شده باد. به نظر اینجانب ایشان یکی از صوفیانی بوده که در تاریخی نامعلوم که با توجه به رواج و رشد صوفی گری در اواخر دوره سلجوقی (با رواج افکار امام محمد غزالی)و به تبع آن در دوره ایلخانی در شهر زاویه می زیسته است. با این فرض زمان حیات ایشان به قبل از صفوی و به احتمال بسیار قوی به دوره ایخانیان بر می گردد. نمونه های مشابه مرقد هایی که بعد از فوت مرشد و صوفی در خانقاه هایشان دفن شده اند در ایران بسیار زیاد بوده و از جمله آنها مرقد شیخ صفی الدین اردبیلی در اردبیل می باشد.
با تشکر
رضا رضالو